Biberiye (Rosmarinus officinalis L) iğne yapraklı, çalı görünümlü Laminacea (Labiatae) familyasından olup önemli tıbbi ve aromatik bitki türüdür. Biberiye 50 – 100 cm yükseklikte, kışın yaprağını dökmeyen, yeşil yapraklı, çiçekleri soluk mavi renkli çok yıllık bir bitkidir.
Tıbbi Biberiye, Biberiye yağı üretiminde kullanılan bitkidir. Ülkemizde biberiye bitkisinin yetiştiriciliğini ve kültürünü yapmak isteyen çiftçilerimiz bizimle irtibata geçerek biberiye üretimi hakkında bilgi ve destek alabilirler.
BİBERİYE TARIMI İKLİM VE TOPRAK YAPISI
Biberiye ülkemizde aşırı soğuk bölgeler hariç hemen hemen her bölgede tarımı yapılmaya müsait bitkidir. Yoğun olarak akdeniz ikliminin hakim olduğu bölgelerde daha verimli ve daha az masraflı olarak yetişmektedir.
Biberiye de diğer birçok tıbbi aromatik bitki gibi çok yıllık bitkidir. Toptak iklim seçiciliği ve ekim şekli itibariyle lavanta tarımıyla benzerlik gösterir.
Güneşli veya yarı gölge yerler ile ılıman iklim ister. Killi-kumlu, tınlı organik maddece zengin, hafif nemli toprak ister ama kuru bölgelerde de yetişir. Çok sayıda varyete ve forma sahiptir. Kültürü yapıldığında istenilen toprak tipi tınlı topraktır.
Biberiye, sıcağı ve güneşi çok sever (günde en az 4-6 saat güneş), ancak kış mevsiminin aşırı soğuklarına duyarlıdır. Bu nedenle fazla yüksek rakımlarda yetişmez. Bahçelerde, tarlalarda ve kısmen gölgelik yerlerde rahatlıkla yetiştirilir. Toprak isteği yönünden fazla seçici bir bitki değildir. Kültüre alındığında daha verimli ve güneye bakan yamaçlar tercih edilmelidir.
Ülkemizde Akdeniz, Ege , Marmara, Karadeniz, İç Anadolu, Güney doğu Anadolu ve Doğu Anadolunun bazı kısımlarında olmak üzere tüm bölgelerde yetiştirilebilir.
Toprak hazırlığı yapmadan önce, ilk adım olarak toprak analizi yapmak gerekir. Toprağın pH değeri istenen seviyelerde olabilmesi (5,5-7,0 ) için pH düzenleyicileri(tarımsal kükürt veya kireç) kullanmak gerekir. Çok yıllık bir bitki olması nedeniyle organik madde miktarını artırmak, toprak yapısını iyileştirmek için dekar başına 3 ton iyi yanmış gübre ile pH düzenleyici kullanılarak toprak işleme yapılmalıdır. Uzun yıllar toprak işlemesi yapılamayacağı için biberiye fidelerinin dikim işleminden önce tarlayı iyice derin sürerek(dip patlatma) toprağı havalandırmak gerekir. Fide dikiminden önce derin işlenmiş toprak diskaro, rotavatör ve tırmık ile iyice parçalanarak düzeltilmelidir. Taban suyu yüksek arazilerde mutlaka drenaj yapılmalıdır.
Daha sonra dikim öncesi sıra üzerine 15-20 cm derine taban gübrelemesi(10 kg/da DAP veya 20.20.20 Kompoze ile 20 kg/da organik gübre) yapılır. Analiz sonucuna göre besin yetersizliğini gidermek için genellikle fidelerin dikimi sırasında veya dikimden birkaç hafta önce iyice sulama yaparak toprak gübrelemesi yapılır.
BİBERİYE EKİMİ DİKİMİ NASIL YAPILIR?
Biberiye tohum ve fide den olmak üzere iki şekilde de ekimi yapılabilir. Fakat tohumları çok küçük ve çimlenme oranı düşük olduğu için fide ile dikimi öneriyoruz.
Biberiye fideleri ilkbahar ve sonbahar mevsiminde(Eylül-Ekim ve Nisan-Mayıs aylarında) dikimi yapılır. Arazide işaretlenen yerlere en az 7,8,9 cm boyutlu viollerde bitki boyu 8-10 cm olan biberiye fideleri, dikim aralığı 40-50 cm Sıra Üzeri x 100-125 cm Sıra Arası olarak dekara ortalama 2000 adet fide dikilir.
Fideler biberiye bitkisi kök çürüklüğüne karşı hassas olduğundan koruyucu solüsyona batırılarak saksı boyu kadar yere gömülerek dikilir. Dikilen fide diplerine 50 gr/bitki organik gübre atılarak bitki kökleri hava almaması için iyice bastırılarak sıkıştırılır. Dikilen fidelere can suyu verilir.
BİBERİYE BAKIMI GÜBRELEME-SULAMA-HASAT
Fide dikimi yapıldıktan sonra bitkinin toprakla ilişkisini kuvvetlendirmek için belirli aralıklarla yaz aylarında, sıcak ve yağışsız bölgelerde, yaz boyunca 3-4 defa sulama yapılmalıdır. Yeni dikilmiş olan bitkiler (tohumdan veya çelikten elde edilen bitkiler) olgun bitkilerden daha fazla suya ihtiyaç duyarlar. Genç bitkilerin güçlü bir kök sistemi geliştirmek için yapay su kaynaklarına ihtiyaçları vardır.
Bu nedenle dikim yılında dikimden itibaren haftada bir toprağın iyice ıslandığını görerek su verilmelidir. Sonraki yıllarda 15-20 günde bir su verilecek şekilde damla sulama sistemi kurulması fayda sağlayacaktır. Bitkinin üretimini olumsuz yönde etkileyeceği için toprağın uzun süre kuru kalmasına izin vermeden sulama yapılması dekara verimini artıracaktır. Olgunlaşan bitkiler yıllık yağışın 450 mm’nin üzerinde olması şartıyla sulanmadan yağışlara dayanarak su isteklerini giderebilir ve yetişebilirler. Bu durum, aynı zamanda toprak dokusuna ve nem seviyelerine de bağlıdır.
Biberiyenin genellikle aşırı su nedeniyle kök çürüklüğü ve mantari hastalıklara maruz kalması sebebi ile aşırı sulamadan kaçınılmalıdır.
Biberiyede önemli bir bakım yoktur. Biberiye tarlalarında 2-3 yılda bir yanmış çiftlik gübresiyle yapılacak gübreleme, toprak şartlarını iyileştirmeye yardımcı olacağı için son derece önemlidir. Kullanılacak yanmış gübreye yabancı ot ilaçlaması yapılmalıdır. Bunun dışında dekara ortalama 3-5 kg/da makro (N, P, K, Ca) ve mikro (B, Zn, Cu) element içerikli kombine gübreler önerilmektedir. Ancak gübreleme yapılırken toprak analiz sonucuna bakılacak ve eksik kısım bu miktarlara tamamlanacaktır. Toprakta bulunan besin elementlerinin çözülerek bitki tarafından alımını kolaylaştırmak için aralıklarla sulama suyu ile birlikte humik asit uygulaması verim artışı sağlayacaktır.
İlk iki yıl boyunca yabancı ot kontrolü amacıyla çapalama işlemi dışında önemli bir bakım işlemi yoktur. Belirli aralıklarla toprakta kaymak tabakasını kırılması ve yabancı ot temizliği için bitki dipleri çapalanır. Ancak bu iki yıllık süreçte yabancı ot kontrolünün titizlikle yapılması bitki gelişimini olumlu yönde etkileyecektir.
Sonraki yıllarda biberiye bitkisi çevre salgıları ve rekabet şansı vermeyen özelliğinden dolayı yabancı otları baskı altına alacağından mücadeleye ihtiyaç azalacaktır. Biberiyenin üretimini engelleyecek önemli bir hastalık ve zararlısı yoktur. Yalnız bazı yıllarda kök kısımlarında biberiye kök çürüklüğü hastalık etmeni ortaya çıkabilmektedir. Biberiye bitkisinde zararlı böcek barınmamaktadır. Bitki besin elementi eksikliği ve sulamaya dikkat edilmelidir.
Biberiyede hasat zamanı; iklim ve toprak koşullarına, rakım ve yöneye göre değişmekle birlikte, çiçeklenme dönemlerinde çiçekli dal ve yaprak şeklinde hasat edilir.
Güneşi doğrudan görmeyen kuru ortamlarda kurutma işlemi yapılır. Bitki içeriğinde bulunan etken maddelerin zarar görmesi ve bitki bünyesindeki uçucu yağın bitkiden uzaklaşmasını engellemek amacıyla yüksek sıcaklık uygulayarak kurutma yönteminden kaçınılır. Suni kurutma sıcaklığı en fazla 35 ℃’dir. Bu nedenle de gölgede kurutulması tercih edilir. Kurutulan herbada yağ verimi azalırken, uzun süre istifte bekletilen hasat edilmiş taze herbada bozulma ve çürüme gerçekleşmektedir.
Uçucu yağ elde etmek için üretilen biberiye bitkileri tam çiçeklenme beklenmeden yerden 10-15 cm yukarıdan makine ile hasat edilir. Uçucu yağ üretimi için kesilen yaş herba aynı gün içerisinde distilasyon tesisine ulaştırılır.
BİBERİYE VERİMİ ve BİBERİYE TARIMI GETİRİSİ
Biberiye çeşitlerinin verim; bitki boyu, dal sayısı, taze ve kuru herba verimi, uçucu yağ verimi değerlerinin farklı yetiştirme koşullarına ve sulama durumlarına göre değişim gösterdiği belirlenmiştir. Fas klonu (morocco) uçucu yağ ve ilaç yapımında kullanılan etkili madde içeriği ile dekara verimi artıran kardeşlenme sürgün sayısı en yüksek çeşitlerden biridir. İkinci yıl 1 dekar biberiye tarlasından ortalama 1000-2000 kg/da yaş herba ve 400 -500 kg/da yaprak elde edilir. 5-7 kg yaş yapraktan ise 1kg kuru drog elde edilir. Biberiyede, buhar distilasyonu ile 1000 kg yaş herbadan 1-2,5 kg kadar uçucu yağ elde edilebilmektedir.
Farklı ambalajlarda saklanır, pazarlanır. Satın alınırken iyi saklanmış olmasına, kokusunun azalıp azalmamasına, pestisit kalıntısı ve yabancı ot olmamasına dikkat edilmelidir.
Bereketli Olsun.
Comments